Adil Hükümdar

Muhammed B. Abdullah  es-Sikilli İbn Zafer, Machiavelli’den yaklaşık 350 sene önce Sicilya’da yaşamış bir Arap düşünür. Hint, Fars, Arap, Yunan klasiklerinden etkilenen Sicilyalı,  İbnü’l-Mukaffa, Cahiz, İbn Kuteybe, Maverdi, Nizamülmülk, Gazzali, El Turtuşi gibi büyük bilginlerin geleneğini takip etmiştir. Bilgisi ve birikimiyle ise İbn Teymiyye, İbnü’t-Tıktakâ, Devvani gibi isimleri etkilemiştir. İbn Zafer’in en ünlü eseri olan Sûlvânü’l-mutâ’fi udvani’l-etbâ (Uyruklarının Düşmanlığı Hakkında Yöneticiye Öğütler) Doğu siyaset geleneğinde son derece önemli bir yer tutmaktadır.    Adalet ve hükümranlık konularına verdiği özel önem yüzünden Adil Hükümdarolarak da tanınan bu eserde verdiği tavsiyeler Doğu siyaset geleneğinin kılıcı gibidir.    İbn Zafer siyaset teorisini büyük toplumsal altüst oluşların ve bunalımların yaşandığı bir dönemde oluşturmuştur.    Bu yüzden geleneklerin dışına çıkarak eserinde sebep ve sonuçlarıyla devrimlere ve toplumsal mücadelelere de değinir.    Toplumların ateş ve çelikle nasıl iyileştirilebileceği üzerinde durur. Bu yüzden İbn Zafer, Doğu siyaset geleneğinde bir ilktir. Sadece Doğu mu? Sicilyalı güç, meşruiyet ve kontrol arasındaki ilişkiye Max Weber’den 800 yıl önce kafa yormuştur. Hileye yaklaşımıyla, şiddet kullanımına bakışıyla, zayıfken savaştan çekinmesiyle Sun Tzu’yu anımsatır. Savaşa bir kez başladıktan sonra düşmanını yok etmeden durmamayı savunmasıyla da akla Machiavelli’yi getirir.   İbn Zafer’in ismi, bütün bu değerine ve önemine rağmen Arap dünyasında pek bilinmez. Oysa Sicilyalı tarihçi ve oryantalist Michele Amari onun için “benim Arap hemşehrim” der. Amari’ye göre İbn Zafer, Tacitus ve Machiavelli gibi bugünde uygulanabilir bir politik bakış açısına sahiptir.    Ünlü İtalyan siyaset bilimci Gaetano Mosca ise Sicilyalı’nın kitabının “Floransalı katip”in eserinden daha ince ve rafine bulduğunu ifade eder.  Sûlvânü’l-mutâ, ilk olarak 18. yüzyılda Şeyhülislam Halilefendizade Mehmed Said Efendi tarafından dilimize çevrilmiştir. Dekmejian ve Kechichian tarafından hazırlanan elinizdeki kitabın ilk bölümünde İbn Zafer’in bu ünlü eseriyle Machiavelli’nin Hükümdar’ı arasındaki benzerliklere ve farklılıklara değinilmiştir. İkinci bölümdeyse Sûlvânü’l-mutâ’nın çevirisi yer almaktadır. Kırmızı Kedi Yayınevi, bu büyük strateji klasiğini 250 yıl sonra yeniden Türkçeye kazandırmaktan gurur duyuyor... (320 Sayfa / Çeviren: Barış Doğru / Kapak: Yüksel Doğru)